Tìm lại hương quế Trà My

Một thời, cây quế Trà My là “cây vàng cây bạc” của người dân Quảng Nam. Thế nhưng, do phát triển ồ ạt cây quế lai tại vùng này nên 10 năm qua, cây quế Trà My trở thành... củi. Gần đây, người dân và chính quyền đã nhân lại giống với kỳ vọng tìm lại hương quế Trà My một thời.

Bảo tồn ngọc quế

 

 

Khu rừng già Đông Trường Sơn qua huyện Nam Trà My, nhiều nơi còn bạt ngàn rừng quế cổ thụ. Đồng bào dân tộc thiểu số Ca Dong, Xê Đăng lâu nay vẫn có ý thức bảo vệ rừng quế. Nóc ông Ní thuộc thôn 3 (xã Trà Vân, Nam Trà My) có gần 70 hộ dân, hơn 90% là hộ nghèo. Đất lúa rẫy ít, phụ thuộc vào rừng nên đời sống của đồng bào rất khó khăn. Ngoài thâm canh lúa rẫy, khai thác lâm sản phụ trong rừng, chăn nuôi thì cây quế góp phần cải thiện đáng kể thu nhập cho người dân. Phó Chủ tịch UBND xã Trà Vân – ông Hồ Văn Huyện cho biết, một cây quế cổ thụ nếu khai thác toàn bộ vỏ quế, lá, hạt, thân gỗ có thể thu về hơn chục triệu đồng nhưng đồng bào không nỡ triệt hạ nó. Hai tháng cuối năm thường là thời điểm thu hoạch quế. Với cây quế cổ thụ bình quân mỗi năm hái được 3 ang hạt giống. Tiền bán hạt, cộng với hái lá tươi bán ký đủ để người dân mua thực phẩm tươi sống mỗi ngày. “Đồng bào mình không hám lợi trước mắt mà nghĩ đến cái lợi lâu dài. Vậy nên, họ để cây quế tồn tại hàng chục năm, thậm chí gần 100 năm” chứ không lột vỏ - ông Huyện nói.

 

Phó chủ tịch xã Trà Vân và người dân( ảnh: Internet)

 

Khác với xứ sở “cao sơn ngọc quế”, nông dân trồng quế ở vùng trung du Tiên Phước muốn khai thác đứt một lần sau hơn 7 năm trồng. Lúc giá quế tăng cao, người dân sẵn sàng chặt cây đem bán. Mỗi cây quế hơn 7 năm tuổi cho bình quân 10kg vỏ quế tươi (hiện giá mỗi ký vỏ dao động trên dưới 30 nghìn đồng). Sau khi lột vỏ cây quế, thân cây bán lấy gỗ, còn cành và lá được tận dụng bán cho các cơ sở làm hương, chế biến dầu nên giá trị mỗi cây quế cho tối thiểu 500 nghìn đồng. Ông Huỳnh Ngọc Thiệu - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Bắc Trà My cho biết, toàn huyện ước còn 500ha cây quế bản địa, tập trung nhiều nhất ở thôn 4 và 5 (xã Trà Giáp); thôn 3 và 4 (xã Trà Ka); thôn 2 và 5 (xã Trà Đốc); nóc Xơ Rơ (thôn 8, xã Trà Bui). Để lấy tinh dầu thì cây quế bản địa cần thời gian trồng kéo dài đến 20 năm, trong khi điều kiện kinh tế miền núi khó khăn, người dân không đủ kiên nhẫn chờ đủ độ dài đó mới thu hoạch. “Nếu cân nhắc bài toán kinh tế thì trồng quế chu kỳ thu hoạch ngắn ngày vẫn  hiệu quả hơn. Địa phương đang lên kế hoạch nghiên cứu, học hỏi trồng giống quế ngắn ngày và cách tiêu thụ sản phẩm từ quế của tỉnh Yên Bái. Khi đã đúc kết được kinh nghiệm, lúc đó mới tính chuyện trồng quế nội hay quế ngoại” - ông Thiệu nói.

 

Người dân khai thác( ảnh: Internet)

                                  

Chính quyền huyện Bắc Trà My cũng tuyên truyền, định hướng người trồng quế giai đoạn đầu nên tỉa lá bán ký, khi tận dụng hết giá trị của lá quế, cuối cùng mới khai thác vỏ quế. Lợi thế cạnh tranh của quế Trà My là được chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý; được đánh giá có chất lượng cao hơn hẳn so với các loại quế trồng ở vùng khác nhờ hàm lượng tinh dầu cao, có mùi vị đặc trưng, vỏ dày và thơm. Ông Đinh Mướk - Chủ tịch Hội quế Trà My quả quyết, dù qua biến động của thị trường nhưng quế gốc bản địa Trà My vẫn có thương hiệu riêng. Sự đột phá về chính sách, cơ chế thu hút hấp dẫn sẽ là cơ hội giúp cho cây quế khẳng định được vị thế và góp phần giảm nghèo cho người dân một số huyện miền núi.

 

Theo Internet